Η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (IATA) έχει θέσει ως στόχο την επίτευξη μηδενικών καθαρών εκπομπών άνθρακα έως το 2050. Ωστόσο, τα πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι αυτή η δέσμευση ενδέχεται να είναι δυσκολότερη στην υλοποίηση απ’ ό,τι είχε αρχικά εκτιμηθεί.

Η ανάγκη για επιτάχυνση της μετάβασης σε βιώσιμες πρακτικές είναι πλέον επιτακτική, καθώς η κλιματική αλλαγή συνεχίζει να ασκεί πιέσεις στον κλάδο των αερομεταφορών.

1. Οι Προκλήσεις της Βιώσιμης Αεροπορίας

Η αεροπορική βιομηχανία στηρίζεται σήμερα κυρίως σε συμβατικά καύσιμα, ενώ η μετάβαση στα βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα (Sustainable Aviation Fuels – SAF) προχωρά με αργούς ρυθμούς. Η παγκόσμια παραγωγή SAF για το 2024 ανέρχεται μόλις σε ένα εκατομμύριο τόνους, χαμηλότερη από την εκτίμηση των 1,5 εκατομμυρίων τόνων που είχε θέσει η IATA. Η έλλειψη επαρκών βιοδιυλιστηρίων και οι υψηλές κεφαλαιουχικές δαπάνες καθιστούν δύσκολη την κλιμάκωση της παραγωγής. Η αργή πρόοδος αυτή δημιουργεί αμφιβολίες για την επίτευξη των στόχων, ειδικά αν δεν υπάρξει κρατική και θεσμική υποστήριξη.

2. Αντιπαράθεση Αεροπορικών και Ενεργειακών Εταιρειών

Ένα από τα βασικά εμπόδια στην υιοθέτηση του SAF είναι η έλλειψη επενδύσεων από τις μεγάλες ενεργειακές εταιρείες, οι οποίες δεν επιθυμούν να επενδύσουν σε παραγωγή SAF χωρίς μακροπρόθεσμες συμβάσεις αγοράς. Από την άλλη πλευρά, οι αεροπορικές εταιρείες θεωρούν το SAF οικονομικά ασύμφορο, αφού κοστίζει τουλάχιστον διπλάσια από το συμβατικό καύσιμο. Χωρίς οικονομικά κίνητρα, το SAF δεν θα μπορέσει να ανταγωνιστεί τα παραδοσιακά καύσιμα και αυτό καθιστά αβέβαιο τον ρόλο του στην ενεργειακή μετάβαση του κλάδου.

3. Η Τεχνολογική Πρόκληση και η Έλλειψη Εναλλακτικών

Πέρα από το SAF, εναλλακτικές τεχνολογίες, όπως η χρήση υδρογόνου ή ηλεκτροκίνητων αεροσκαφών, βρίσκονται ακόμα σε πειραματικό στάδιο. Οι επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες παραμένουν περιορισμένες, ενώ η εμπορική τους υιοθέτηση δεν αναμένεται πριν από το 2040. Ως αποτέλεσμα, η αεροπορική βιομηχανία παραμένει εγκλωβισμένη σε μια μεταβατική φάση, με περιορισμένες διαθέσιμες λύσεις. Η επιτάχυνση των ερευνών και της ανάπτυξης στον τομέα της τεχνολογίας είναι απαραίτητη για να καταστεί εφικτή η απεξάρτηση από τα συμβατικά καύσιμα.

4. Η Οικονομική Πτυχή

Η μετάβαση σε καθαρότερες μορφές ενέργειας απαιτεί τεράστιες επενδύσεις, όχι μόνο από τις αεροπορικές εταιρείες αλλά και από τις κυβερνήσεις και τους θεσμικούς επενδυτές. Το κόστος συμμόρφωσης με τους στόχους μηδενικών εκπομπών ενδέχεται να αυξήσει τα αεροπορικά εισιτήρια και να επηρεάσει τη ζήτηση για αεροπορικά ταξίδια. Χωρίς ένα σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο που να προσφέρει οικονομικά κίνητρα, η χρηματοδότηση της μετάβασης θα παραμείνει πρόκληση. Παράλληλα, η αύξηση των επιβαρύνσεων στους επιβάτες λόγω αυτών των αλλαγών μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη συνολική ζήτηση για αερομεταφορές.

Συμπέρασμα

Η δέσμευση της IATA για μηδενικές καθαρές εκπομπές έως το 2050 αποτελεί έναν φιλόδοξο στόχο, ο οποίος όμως προσκρούει σε τεχνικές, οικονομικές και θεσμικές προκλήσεις. Χωρίς μαζικές επενδύσεις σε παραγωγή SAF, ανανεώσιμες τεχνολογίες και πολιτικές στήριξης, η επίτευξη αυτού του στόχου φαντάζει αβέβαιη. Η αεροπορική βιομηχανία πρέπει να προχωρήσει με ρεαλιστικές στρατηγικές, διατηρώντας παράλληλα τη βιωσιμότητα του κλάδου και την οικονομική προσιτότητα των αερομεταφορών για τους επιβάτες. Παράλληλα, η συνεργασία όλων των ενδιαφερόμενων μερών –κυβερνήσεων, βιομηχανίας, ενεργειακών εταιρειών και επενδυτών– είναι ζωτικής σημασίας για να διασφαλιστεί ότι ο κλάδος θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες περιβαλλοντικές απαιτήσεις χωρίς να διακυβεύσει τη μελλοντική του ανάπτυξη.